چرا برخی افراد از رابطه به رابطه می پرند؟

دلایل روان شناختی تعویض مداوم پارتنر

این الگو معمولاً از تجربیات گذشته، به ویژه دوران کودکی، نشأت می گیرد و در بزرگسالی به صورت مشکل در برقراری و حفظ روابط صمیمی و پایدار نمود پیدا می کند.

۱. ترس از صمیمیت و تعهد

یکی از شایع ترین دلایل، ترس از صمیمیت و نزدیکی عاطفی است. هنگامی که یک رابطه شروع به عمیق شدن و جدی شدن می کند، فرد احساس آسیب پذیری شدیدی می کند و ناخودآگاه با پایان دادن به رابطه، از این صمیمیت فرار می کند. این ترس می تواند ناشی از تجربیات آسیب زا در روابط قبلی یا الگوهای دلبستگی ناایمن باشد. جدی شدن رابطه برای این افراد به معنای از دست دادن آزادی یا هویت فردی است.

برای مثال: فردی پس از سه ماه رابطه ی گرم و صمیمی، هنگامی که پارتنرش پیشنهاد می دهد با هم به سفر بروند تا خانواده ها را ملاقات کنند (نشانه ای از جدی شدن رابطه)، ناگهان سرد می شود و به بهانه های کوچک، رابطه را قطع می کند، زیرا این نزدیکی را تهدیدی برای استقلال خود می داند.

۲. طرح واره های ناسازگار اولیه

طرح واره ها الگوهای فکری و احساسی هستند که در کودکی شکل می گیرند و در روابط بزرگسالی تأثیر می گذارند. برخی از طرح واره هایی که در این افراد شایع اند عبارت اند از:

• طرح واره ی رهاشدگی/ بی ثباتی: فرد به طور مداوم نگران این است که توسط عزیزانش طرد یا رها شود. برای جلوگیری از تجربه ی دردناک رها شدن، خودش قبل از اینکه رها شود، رابطه را قطع می کند. این یک مکانیسم دفاعی ناآگاهانه است.
• طرح واره ی محرومیت هیجانی: فرد باور دارد که نیازهای عاطفی اصلی او هرگز توسط دیگران برآورده نخواهد شد. در نتیجه، پیش از آنکه ناامید شود، پارتنر را تعویض می کند تا به دنبال کسی بگردد که بتواند آن «خلاء» را پر کند (یک جست وجوی بی پایان).

برای مثال: فردی با طرح واره ی محرومیت هیجانی، بلافاصله پس از یک گفت وگوی معمولی که در آن پارتنرش نتوانسته کاملاً احساس او را درک کند، به این نتیجه می رسد که «این فرد هم نیازهای مرا برآورده نمی کند» و بدون دادن فرصت بیشتر یا گفتگو، به سرعت به دنبال پارتنر جدیدی می گردد که بتواند فوراً او را «کامل» کند.

۳. بی ثباتی عاطفی و تکانشی بودن

در برخی موارد، به ویژه در افرادی که ممکن است به اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder – BPD) مبتلا باشند، شاهد بی ثباتی شدید در خلق وخو، نگرش نسبت به خود و روابط هستیم. این افراد ممکن است در ابتدا پارتنر خود را ایده آل سازی کنند (او را بی نقص ببینند) و به سرعت دل ببندند، اما به محض مشاهده ی کوچک ترین نقص یا ناکامی، او را به سرعت بی ارزش و بد تلقی کرده و رابطه را تمام کنند. این تغییرات ناگهانی و انفجاری مانع از ماندگاری رابطه می شود.

برای مثال: فردی در هفته ی اول پارتنرش را «بهترین و کامل ترین فرد زندگی اش» می داند و به او ابراز عشق می کند. اما یک هفته بعد، به خاطر یک تأخیر کوتاه در پاسخ دادن به پیام یا فراموش کردن یک قرار کوچک، او را فردی «بی توجه و بی عاطفه» می بیند و با خشم و عصبانیت شدید رابطه را به هم می زند.

روش های اثربخشی برای رفتار با فردی که پارتنر عوض می کند

اگرچه شما نمی توانید فردی را تغییر دهید، اما می توانید با درک موقعیت و اتخاذ رویکردهای درست، یک مرز سالم برای خودتان ایجاد کنید و از آسیب پذیری بیش از حد جلوگیری نمایید.

• مرزهای خودتان را به وضوح تعریف کنید: از همان ابتدا مشخص کنید که برای شما، تعهد به چه معناست و چه انتظاری از یک رابطه ی جدی و پایدار دارید. هنگامی که فرد رفتار غیرمتعهدانه ای از خود نشان داد، به جای سرزنش، این مرزها را با احترام اما قاطعیت یادآوری کنید.
• بررسی کنید که آیا برای رابطه ی بلندمدت آماده اید یا خیر: بپذیرید که اگر فرد موردنظر شما به ترس از تعهد مبتلاست، احتمال بسیار کمی وجود دارد که رابطه با شما عمیق و طولانی مدت شود. بنابراین، بدون تحمیل تغییر به او، با صداقت از او بپرسید که آیا اهداف رابطه ی او با اهداف شما (مثل ازدواج یا پایداری) همسو هست یا نه.
• از ایده آل سازی او اجتناب کنید: هنگامی که این افراد وارد رابطه ی جدید می شوند، اغلب جذابیت و شور و اشتیاق زیادی نشان می دهند. در برابر وسوسه ی ایده آل سازی او مقاومت کنید و به رفتار او در طول زمان نگاه کنید. تمرکز بر اعمال، به جای کلمات، می تواند تصویر واقعی تری به شما بدهد.
• بر روی دلبستگی امن و هویت خودتان کار کنید: اگر دائماً جذب این نوع افراد می شوید، احتمالاً درگیر یک الگوی دلبستگی ناایمن هستید. روی تقویت عزت نفس و خودارزشمندی کار کنید تا نیازی به تأیید شدن از طریق کسی که دائم در حال ترک کردن است، نداشته باشید.
• به او فضا دهید، اما خود را رها نکنید: این افراد اغلب نیاز به فضای شخصی زیادی دارند. به جای واکنش بیش از حد به فاصله گیری های او، به او فضای لازم را بدهید، اما در عین حال، زندگی شخصی و علایق خودتان را رها نکنید. این رفتار دو نتیجه دارد:
• فشار از روی فرد متعهد برداشته می شود.
• شما خودتان را به او وابسته نمی کنید و اگر تصمیم به رفتن گرفت، آسیب کمتری می بینید.

تصمیم برای ترک رابطه

• اگر الگوی رفتاری شریک عاطفی شما آزاردهنده شد، ترک کنید: مهم است که بپذیرید احتمال تغییر فردی با الگوی تعویض مداوم پارتنر، بدون مداخلات حرفه ا ی (مشاوره و روان درمانی)، بسیار کم است. اگر رفتار او باعث ایجاد اضطراب شدید، احساس بی ارزشی یا سردرگمی در شما می شود، بهترین اقدام، پایان دادن به رابطه برای حفظ سلامت روانی خودتان است.