پازل ابزاری مهم برای یادگیری و تقویت حافظه‌ کودکان

به گزارش پایگاه خبری پیام آرات، در این بخش با فواید پازل و بازی‌های فکری برای کودکان اشنا شوید.

۱. تقویت رشد شناختی در کودکان

رشد شناختی در کودکان که شامل رشد مهارت‌های شناختی مانند حافظه و دامنه‌ی توجه می‌شود، برای فرآیند یادگیری ضروری است. در ادامه به بررسی مراحل رشد شناختی و تأثیر بازی، از جمله پازل و بازی‌های فکری و نقش حیاتی آن در یادگیری می‌پردازیم.

مراحل رشد شناختی

کودکان در سنین ۲ تا ۷ سالگی به مرحله‌ی پیش عملیاتی (مرحله‌ی دوم در رشد شناختی) پیشرفت می‌رسند. در این مرحله، تفکر نمادین در کودک ظاهر می‌شود اما هنوز نمی‌توانند منطق واقعی را درک کنند. از ۷ تا ۱۱ سالگی و در مرحله‌ی عملیات عینی، کودکان سراغ تفکر منطقی در مورد رویدادهای ملموس می‌‌روند، مفهوم منطق را تا حدودی درک می‌کنند و دیدگاه‌های دیگران را در نظر می‌گیرند. در نهایت، در مرحله‌ی عملیاتی صوری، یعنی از سن ۱۱ سالگی به بعد، ظرفیت تفکر انتزاعی و استدلال فرضی در کودک رشد کرده و سراغ مهارت‌های پیچیده‌تر حل مسئله می‌روند.

نقش بازی در یادگیری

کودکان از طریق بازی، به ویژه با پازل و بازی‌های فکری می‌توانند مهارت‌های شناختی خود را به شیوه‌ای لذت‌بخش و چالش‌برانگیز تقویت کنند. پازل نه تنها توانایی‌های حل مسئله را در کودک تقویت می‌کند، بلکه مهارت‌های حرکتی ظریف او را نیز بهبود می‌بخشد.

با ادغام بازی در آموزش، می‌توانید به کودک کمک کنید تا مهارت‌های شناختی خود را به گونه‌ای طبیعی و جذاب توسعه دهد.

۲. تقویت مهارت‌های تفکر از طریق پازل

وقتی درست کردن پازل در زمان بازی کودک گنجانده می‌شود، تمرینات ذهنی ارزشمندی را برای تفکر انتقادی و حل مسئله در کودک فراهم کرده و در عین حال توانایی‌های حافظه و تمرکز او را نیز تقویت می‌کند.

تفکر انتقادی و حل مسئله

پازل، فعالیتی امن و مفرح برای کودکان بوده تا بتوانند از طریق آن، فرضیه‌های خود را توسعه دهند، ترتیب مراحل را برنامه‌ریزی کنند و پس از دریافت بازخورد از تلاش‌هایشان، استراتژی‌هایشان را تغییر یا ارتقا دهند.

پازل‌ها بستر اولیه‌ای را برای کودکان فراهم می‌کنند تا ضمن خلق ایده‌های مختلف، با چالش‌ها روبه‌رو شوند و مهارت‌های حل مسئله را که برای موفقیت در همه زمینه‌های زندگی در آینده به آن نیاز دارند، تقویت کنند.

تقویت حافظه و تمرکز

کودک باید شکل‌ها، رنگ‌ها و همچنین جایگاه هر قطعه از پازل را برای تجسم تصویر بزرگتر به خاطر بسپرد. از آن‌جا که کودکان در بازی‌ها بر اتمام تکلیف تمرکز دارند، توانایی تمرکز خود را نیز بهبود می‌بخشند. تمرکز مهارتی است که در تمام فعالیت‌های یادگیری کوذکان مفید خواهد بود.

به طور کلی، درگیری منظم با پازل‌ها، حافظه و توانایی تمرکز کودک را تقویت می‌کند و پایه‌ای محکمی برای یادگیری آموزش آکادمیک و کارهای روزمره تشکیل می‌دهد.

۳. درک مقدماتی از منطق و استدلال

درگیر شدن با پازل‌ها و بازی‌های فکری راهی کلیدی برای تقویت مهارت‌های تفکر منطقی و استدلالی در کودکان است. این فعالیت‌ها برای توسعه‌ی توانایی حل سیستماتیک مشکلات و شناخت الگوها حیاتی به شمار می‌روند.

ایجاد توانایی‌های تفکر منطقی

کودک در حل پازل با استفاده از اعمال قوانین و شناخت روابط بین عناصر مختلف از منطق برای حل چالش استفاده می‌کند و می‌آموزد که بخش‌های خاصی از تصویر اصلی پازل باید به طور منطقی به هم متصل شوند.

بنابراین درگیر کردن کودکان با پازل می‌تواند مهارت‌های تفکر منطقی آن‌ها را به طور تصاعدی تسریع بخشد.

الگوها و توالی‌ها

در بازی‌های فکری باید اغلب الگوی مناسبی برای پیش‌بینی اتفاقات بعدی پیدا کرد. این مهارت نه تنها برای موفقیت تحصیلی، بلکه برای حل مسئله در دنیای واقعی ضروری است.

الگوها در همه‌جای زندگی انسان وجود دارند. آموزش شناسایی آن‌ها به کودکان، کلید رمزگشایی دنیای اطراف آن‌ها است.

۴. بهبود یادگیری و آموزش مفاهیم

بازی‌های فکری توانایی‌های شناختی کودکان مانند شیوایی بیان، گستردگی استفاده از دایره واژگان و مهارت‌های عددی را افزایش می‌دهند.

مهارت زبانی و ریاضی

بازی‌های فکری زبانی، دایره واژگان کودک را گسترش می‌دهند و توانایی او را برای استفاده‌ی مناسب از کلمات بهبود می‌بخشند که این امر برای سهولت در یادگیری زبان ضروری است. این بازی‌ها ذهن کودک را به چالش می‌کشند تا در مورد کلمات به روش‌های جدید فکر کرده و مهارت‌های زبانی خود را تقویت کند.

بازی‌های فکری ریاضی نیز مهارت کار با اعداد و ارقام را در کودک برانگیخته می‌کند. کودکان با حل مسائلی که نیاز به استدلال منطقی دارند، در مفاهیم ریاضی مهارت پیدا می‌کنند که این مهارت برای موفقیت تحصیلی در آینده بسیار مهم و مفید است.

افزایش دقت و توجه به جزئیات

توجه به جزئیات یک مهارت اساسی در یادگیری است که کودکان می‌توانند از طریق پازل و بازی‌های فکری آن را تقویت کنند. یکی از فواید درگیر شدن منظم با پازل و بازی‌های فکری، افزایش دقت و توجه به جزئیات است.

وقتی کودکان تمرکز و حواس خود را به پیچیدگی‌های یک پازل معطوف می‌کنند، دقیق‌تر می‌شوند و مهارت تمرکز را در خود پرورش می‌دهند. این مهارت در همه‌ی زمینه‌های یادگیری ارزشمند است.

۵. فواید اجتماعی و عاطفی

پازل‌های گروهی برای کودکان فوایدی زیادی دارد و به‌طور فعال مهارت‌های اجتماعی حیاتی را در آن‌ها پرورش می‌دهند.

کار گروهی و همکاری

کودکان با حل پازل به صورت گروهی، در یک جامعه‌ی کوچک شرکت می‌کنند. کودک به عنوان عضوی از گروه، یاد می‌گیرد که سخن دیگران را بشنود، ایده‌های خود را به اشتراک بگذارد و مشکلات را حل کند. حل پازل به صورت گروهی، شکاف‌های بین سبک‌های مختلف تفکر را پر کرده و کودکان را تشویق به انجام کار منسجم برای رسیدن به هدف می‌کند. کودکان از طریق حل گروهی پازل با این مهارت‌ها آشنا می‌شوند:

• اشتراک گذاری و رعایت نوبت
• تصمیم‌گیری جمعی
• حل تعارض
• حس موفقیت و سربلندی

تکمیل یک پازل، لحظه‌ی لذت‌بخشی است. حس موفقیت کودک با قرار دادن صحیح هر قطعه در جای درست رشد می‌کند. درنهایت، تصویر نمایان‌شده‌ی پایانی گواهی بر صبر و استقامت و تقویت‌کننده‌ی اعتماد به نفس کودکان است. این احساس  در یک محیط گروهی بیشتر به چشم می‌آید زیرا یک پیروزی مشترک است.

همچنین این کار گروهی مزایای بلندمدتی نیز دارد که شامل موارد زیر است:

• افزایش اعتماد به نفس
• به رسمیت شناختن مشارکت فردی و تیمی
• افزایش انگیزه برای مقابله با چالش‌های جدید

۶. فواید جسمانی

در حل پازل اغلب شکل‌های مختلف در رنگ‌های متنوع برای قرار گرفتن در یک فضای خاص حرکت داده می‌شوند که این کار هم به مهارت‌های ظریف حرکتی و هم به استدلال فضایی نیاز دارد.

لمس و حرکت دادن اشیاء

پازل‌ سه‌بعدی به مهارت‌های ظریف حرکتی نیاز دارد. دست زدن به اشیاء کوچک و قرار دادن آن‌ها در فضاهای مناسب، هماهنگی و مهارت چشم و دست را بهبود می‌بخشد.

پازل‌ سه‌بعدی، کودک را در سنجش روابط بین قطعات و فضایی که باید اشغال کند به چالش می‌کشد. این دسته پازل‌ها فرصتی عملی برای کودکان فراهم می‌کنند تا مفهوم فضای فیزیکی را از طریق یادگیری لمسی آن درک کنند.

شناخت اشکال و رنگ‌ها

پازل‌ها، ترکیبی پویا از اشکال و رنگ‌های مختلف‌ هستند و هر قطعه به طرز منحصربه‌فردی برای ایجاد تصویر بزرگ‌تر اهمیت دارد. شناسایی و تطبیق قطعات پازل بر اساس شکل و رنگ آن‌ها عنصری کلیدی در فرآیند حل پازل است. کودک یاد می‌گیرد که بین قطعات مشابه تمایز قائل شده و تغییرات جزئی را درک کند.

عمل ساده‌ی تصمیم‌گیری درباره‌ی محل قرارگرفتن یک قطعه بر اساس شکل و رنگ آن، تمرین مفیدی برای تمایز بصری اشیاء است که پایه‌ای برای مهارت‌های پیچیده‌تر حل مسئله به حساب می‌آید.

چگونه پازل و بازی‌های فکری را مناسب با سن و مهارت کودک انتخاب کنیم؟

یک پازل مناسب باید با داشتن چالش و هیجان، مرزهای شناختی کودک را بدون اینکه منجر به خستگی و ناامیدی او شود، ارتقا دهد.

انتخاب چالش‌های متناسب با سن کودک

برای کودکان کم‌سن‌تر، با پازل‌های بسیار ساده و ابتدایی و دارای قطعات کم شروع کنید که تشخیص الگو و روابط فضایی را در کودک تحریک می‌کنند. این نوع پازل‌های ساده، زمینه را برای تقویت مهارت‌های پیچیده‌تر در حل مسئله فراهم می‌کنند. در سنین بالاتر بازی‌های فکری مانند سودوکو را به او معرفی کنید که نیاز به استدلال منطقی دارد و موجب رشد تمرکز کودک خواهد شد.

افزایش میزان سختی و چرخه‌های یادگیری

پیشرفت به سمت معماها و بازی‌های فکری ریاضی و چالش‌های مبتنی بر معادله، مهارت‌های تحلیلی کودک را تقویت می‌کند. هنگامی که کودک در حل پازل‌های ساده‌تر مهارت پیدا می‌کند، به تدریج علاقه‌ی او به چرخه‌های یادگیری افزایش می‌یابد. به این ترتیب که هر پازلی که کودک حل می‌کند، در او اعتماد به نفس ایجاد کرده و او را تشویق می‌کند تا با مشکلات پیچیده‌تر مقابله کند و چرخه‌ای از یادگیری و موفقیت را در خود ایجاد کند.